PARADIGMA
Ku Nining Novianti
Sabulan
deui Mirna nyanghareupan UN téh. Tangtu sabérésna UN, kagiatan diajar tamat.
Kari nungguan hasil UN jeung acara perpisahan. Sanggeus perpisahan? Tah ieu nu
dipikabingung ku Mirna. Bérés SMA dék kamana jeung dék kumaha.
“Mending
kuliah? Gawé? Kawin? Éh naha kawin aya dina pilihan? kapan ngora kénéh, can
tamat SMA deuih. karék gé 18 taun. Si Tétéh gé can kawin. Maenya kudu geus
mikir kawin? Éy.....Teu kabayang kudu ngurus rumah tangga, teu bisa ulin jeung
babaturan, ngurus imah, ngurus salaki, ngurus resiko dapur, kudu masak
nyadiakeun salaki, mayar arisan, meuli sayuran ka pasar keur pasakeun, boga
budak, ngurus budak, ngatur duit paméré salaki, jeung saabreg pasualan-pasualan
rumah tangga. Ah can siap. Siap teu nya? Ah acan ah,,iiihhh tong waka ah tong
waka kawin. Positif ENTONG WAKA KAWIN. Ayeuna tinggal dua pilihan deui, kuliah?
Gawé? Lamun rék gawé, gawé dimana? Lamun rék kuliah, kuliah kana jurusan naon?”
ceuk Mirna dina jero haté.
“Aduh
Gustiiii, kumaha nya? Hmmmhhh kuliah? Gawé?” Mirna rumahuh tuluy ngarénghap rada panjang. Manéhna bingung kudu
kumaha sedeng waktu pikeun mikir sakeudeung deui.
“Mun
gawé, lulusan SMA saperti kuring mah paling copel jadi kasir atawa jadi karyawan
di pabrik. Mun jadi kasir? ngeunah sih gawéna ukur ngawadahan balanjaan nu
meuli tuluy diitung maké komputer. Maké seragam deuih, lumayan lah rapih,
gawéna indoor, aya ac-an. Tapi kudu nangtung sapopoé da rata-rata di tempat
kasir mah tara aya korsi. Ah cangkeul atuh. Jeung deuih naha engkéna kuring
bakal terus jadi kasir nepi ka kolot? Ah atuh euweuh kamajuan. Mun jadi
karyawan di pabrik, cenah ceuk nu enggeus-enggeus, gawéna teu bisa santay jeung
deuih aturana ketat pisan, komo pabrik nu geus alus mah. Ayeuna umur 18 taun
kénéh bisa lah gawé di pabrik sok sanajan teu meunang capé, tapi lamun umur kuring geus 40 taun naha bakal
kuat kénéh gawé di pabrik? Hadeuuhhh!”
“Ayeuna
lamun kuliah, Kuliah kana jurusan naon nya? Loba da jurusan di kuliah téh, asa
ruy-roy. Itu hayang ieu hayang. Tapi sieun hésé néangan gawé ka dituna.” Ceuk
Mirna bari manyun jeung rupa nu bingung.
Antukna
Mirna jadi mindeng hulang-huleng, Mirna embung manéhna salah milih jalan.
Manéhna hayang jadi jelema anu suksés, hayang ngabagjakeun kolotna.
“Atuh
Mir, kuliah di pendidikan wé, jiga Bapa jadi guru. Ngan Mirna mah tong jadi
guru SD, kudu aya peningkatan, jadi guru SMA atawa jadi dosén, ari bingung
nangtukeun pilihan mah.” Ceuk Indungna Mirna ngamimitian muka obrolah basa
Mirna diuk na korsi bari ngalamun.
“Kuliah
di pendidikan? Jadi guru? Aduh Mamah, maenya Bapa guru, Mirna jadi guru deui.
Teu aya kamajuan atuh Mah. Jaba ayeuna mah geuning satutasna kuliah di
pendidikan téh ngalamar ka sakola hésé, pinuh saur Pa Mentri ogé. Jaba deuih
upami katampi ngahonor janten sukwan gajihna teu sabaraha, mending mun langsung
janten PNS. Tapi kan hésé Mah janten PNS téh. Ah males Mirna mah upami janten
guru jiga bapa mah” ceuk Mirna rupa teu minat saeutik-eutik acan.
“Kuliah
ka Ilmu Pemerintahan atuh?” ceuk indungna méré luang deui.
“Jadi
Camat atawa engkéna damel di kecamatan? Atuh Mamah sami ngahonor-honor kénéh.
Ah males.” Mirna manyun.
“Ka
kesehatan atuh? Jadi perawat atawa bidan atawa dokter sakalian.” Ceuk indungna
beuki keseleun.
“Mamah
perawat tos seueur, di rumah sakit tos pinuh. bidan gé seueur deuih. Dokter
moal kauteukan. Apan mamah gé terang Mirna mah paling sieun ku getih. Jaba
deuih ari kuliah ka kesehatan mah kapan mahal. Engké ayi-ayi Mirna kumaha sieun
teu kabiayaan. Teu ah teu minat Mirna mah.”
“Éh
tong sok cangcaya soal béaya da dirijkian ku Alloh, pamali ulah kitu.” Témbal
indungna
Mirna répéh teu
ngajawab kalahka ngomé tungtung tiungna.
“Ari seug dék kamana
atuh? Ka jurusan Ekonomi? Rék bisnis?” tanya indungna.
“Tah éta Mah, minat
Mirna mah. Tapi kétah kapan bisnis téh kedah ageung modal. Kantenan bisnis nu
ageung mah pasti modalna gé kedah ageung” ceuk Mirna.
“Jadi Penyanyi atuh,
pan Mirna mah sorana alus.” Ceukindungna.
“enya sih mah soanten
Mirna téh saé, tapi Mirna mah pan.........Ah lieurr!”
Sabenerna
Mirna geus boga cita-cita “jadi pangusaha suksés” Tapi cita-cita “pengusaha”
téh masih abstrak, masih reyem-reyem. Cita-citana ngan saukur ka-isme-an ku pengusaha-pengusaha anu geus
suksés dina TV kayaning Chairul Tanjung, Abu Rizal Bakri, jeung Sandiaga Uno.
Heueuh kapan éta téh pangusaha-pangusaha anu geus kahot kasuksésanana. Dina
ngahontal kasuksésanana perlu waktu nu lila jeung prosés nu panjang. Paingan
ceuk mamah kudu puguh jadi pangusaha téh, rék usaha naon? Pan loba jenis usaha
téh, aya usaha kuliner, aya usaha baju, aya usaha meubel, aya usaha toko
kelontongan, jeung réa-réa deui. kabéhdieunakeun beuki kapikir, teu gampang
jadi pengusaha téh. Kudu boga élmuna, lian ti élmu kudu boga modalna, kudu bisa
ngaturna, kudu bisa ngurusna, kudu bisa ah sagala rupa wéh. Jeung deuih can
tangtu usaha anu dirintis ku urang téh ujug-ujug suksés, atawa ujug-ujug
meunang untung loba. Can kapikir palebah rugina atawa kurang payu atawa aya
hal-hal lain di luar wangwangan Mirna.
Di
sakola Mirna gawéna ngan ngalamun baé. Kabeneran harita euweuh guruna. Manéhana
diuk gigireun jandela. Bréh sawah katingali écés, para patani keur ngadompléng.
Heuh kapan ayeuna téh geus mimiti deui nyawah.
“Euh...Bété.”
ceuk Mirna tuluy kaluar kelas néangan Pa Rudi guru anu pangdeukeutna jeung
manéhna. Lunga-lengo ka kantor kasampak Pa Rudi keur diuk baé, jigana keur teu
aya gawé.
“Pa! Hehe..!” bari sura-seuri, mirna ngoloyoh ka jero.
“Aya naon Mir?” ceuk Pa
Rudi semu daria.
“Henteu Pa, aya
taroskeuneun.”
“Perkara naon?”
“mmmhhh kieu Pa, pan
abdi téh sakedap deui badé UN.”
“Ohh..kumaha? aya
kendala?”
“Sanés
Pa, teu acan bérés nyariosna. Pan abdi téh sakedap deui UN, teras tos UN kan
bérés sakolana, teras tos bérés sakola téh lulus. Nah abdi téh bingung tos
bérés SMA téh badé kumaha sareng badé kamana. ”
“Ohh....Ari Mirna
hoyongna kumaha? Pan meureun Mirna gaduh cita-cita.”
“Gaduh sih pa,
Tapi....ah cangcaya Pa.”
“Naha
bet cangcaya? Can gé acan. Tong kuméok méméh dipacok. Can gé dicobaan geus
nyebutkeun taluk.”
“Tapi
Pa cita-cita mirna téh luhur teuing, abstak, jiga cita-cita keur kelas hiji SD.
Hoyong janten dokter, janten pilot. Pan éta mah ngan saukur sesebutan hungkul
atawa tuturuti ka batur.”
“Har
saha nu bisa ngukur yén éta cita-cita téh luhur, lamun can dilakonan. Saha
jalma nu bisa nyebutkeun cabé téh lada lamun can diasaan. Apaleun cabé lada
sotéh da geus ngasaan cabé. Lamun can ngasaan mah moal enya apaleun.”
“Tapi
Pa, di ditingali kieu na gé asa moal kahontal.”
“Is..ulah
kitu. Kudu optimis Mir. Ulah pesimis kitu.”
Mirna répéh. Ceuk pikirana bener ogé ceuk pa Rudi téh.
Mirna
sabenerna hayang nanyakeun masalah mending kuliah atawa gawé. Tapi lamun
didadarkeun alesanna lamun misalna kuliah embung kuliah ka pendidikan sabab
engkena pasti ngahonor jeung gajihna teu sabaraha, naha moal kasigeung kitu Pa
Rudina? Ah mending entong bisi pajarkeun ngalédék.
“Héy
kalahka ngalamun.” Ceuk Pa Rudi. Mirna kacida reuwaseunana.
“Aéh........abdi
téh aya kénéh kapanasaran. Bingung kénéh badé neraskeun ka paguron luhur atawa
badé damel. Ari neraskeun ka paguron luhur meureun kedah terang kana jurusan
naon kuliah téh teras dimana kuliahna jeung kumaha cara daftarna. Teras abdi
téh bingung kedah kuliah kamana da geuning sadaya padamelan gé tos seueur,
malah pabalatak dugi ka kantos diwartakeun sarjana di Indonesia seueur nu teu
gaduh padamelan. Punten nya Pa, teras upami damel misalna di instansi anu
digajih ku pamaréntah gajihna teu sabaraha, tah abdi téh alim kitu da panginten
hoyong mésér itu mésér ieu, nyekapan kabutuhan itu sareng kabutuhan anu sanésna
komo upami tos rumah tangga.”
“Mir,
kudu dilempengkeun pamahaman Mirna téh. Sabenerna kuliah téh hang néangan duit
atawa néangan élmu? Lamun Mirna rék néangan gawé, atawa duit jadi prioritas
utama teu kudu kuliah, geus wé gawé tah gawé mah bisa langsung meunang gajih.
Tapi meureun pagawéana ogé anu luyu jeung kaluaran SMA. Ari soal rejeki, soal
materi mah da Alloh nu ngatur, tinggal urangna rido henteu? Ihlas henteu dina
migawéna. Teu sakabéhna bisa disugemakeun ku duit, teu sakabéhna bisa dibeuli
ku duit. Lamun pandangana ka gajih, éta mah ceuk pandangan duniawi hungkul. Contona
guru, mémang ari tina gajih mah teu sabaraha, tapi lamun urang ihlas mah
gajihna téh sampeureun jaga di ahérat. Pan salasahiji amalan nu moal pegat nepi
ka maot téh élmu anu mangpaat.”
Mirna ngahuleng
nafakuran kekecapan Pa Rudi.
***
